Γιάλτα: Το τίμημα της ειρήνης

Toν Φεβρουάριο του 1945 τρεις κορυφαίες φυσιογνωμίες του εικοστού αιώνα –ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ και ο Ιωσήφ Στάλιν– συναντήθηκαν στη Γιάλτα, ένα θέρετρο στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς οι στρατοί τους συνέκλιναν στο Βερολίνο. Διέφεραν πολύ οι απόψεις τους όσον αφορά το πώς θα έπρεπε να είναι ο μεταπολεμικός κόσμος. Στις οκτώ ιστορικές μέρες της διάσκεψης, οι τρεις τους διχοτόμησαν τη Γερμανία, ενέκριναν την πιο καταιγιστική εκστρατεία βομβαρδισμών στην ιστορία, χάραξαν εκ νέου τα σύνορα της Ανατολικής Ευρώπης και δημιούργησαν έναν νέο διεθνή οργανισμό για τη διευθέτηση μελλοντικών διενέξεων. Δύο μήνες αργότερα ο Ρούζβελτ ήταν νεκρός, ο Στάλιν ενίσχυε την κυριαρχία του στην Πολωνία και ο Τσόρτσιλ όδευε ολοταχώς προς μια ταπεινωτική εκλογική ήττα.

Από τότε και μέχρι σήμερα, οι απόψεις διίστανται ακραία ως προς τα επιτεύγματά τους. Οδήγησε η Γιάλτα στον Ψυχρό Πόλεμο; Μήπως ο ασθενής Ρούσβελτ έδωσε υπερβολικά πολλά στον Στάλιν; Ο Σ. Μ. Πλόχυ, ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς της εποχής μας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, υπογράφει ένα ρηξικέλευθο βιβλίο, το οποίο αντλεί υλικό από μέχρι πρότινος απόρρητα σοβιετικά έγγραφα.

«Η λήξη του Ψυχρού Πολέμου έδωσε στους μελετητές μια ευκαιρία να προσεγγίσουν πιο αποστασιοποιημένα εκείνες τις οκτώ βαρυσήμαντες μέρες του Φεβρουαρίου του 1945. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ποιος θα μπορούσε να το κάνει καλύτερα από τον Plokhy». The Wall Street Journal

«Ο S. M. Plokhy προσφέρει μια καθηλωτική αφήγηση των οκτώ ημερών του Φεβρουαρίου του 1945 με βάση μια εκτεταμένη και πολύπτυχη έρευνα». The Boston Globe

«Το βιβλίο αυτό θα γίνει το απόλυτο ορόσημο για το θέμα». The Ukrainian Weekly

«Ο Plokhy χρησιμοποιεί με μαεστρία τις σοβιετικές πηγές, για να καταδείξει ότι η Γιάλτα ήταν κάθε άλλο παρά η διπλωματική ήττα της Δύσης που τόσο συχνά περιγράφει η ψυχροπολεμική φιλολογία. Μια διεξοδική και συναρπαστική αφήγηση». Publishers Weekly

«Σε αυτό το εξαιρετικά διεισδυτικό βιβλίο, ο Plokhy παρουσιάζει ίσως την πιο επίμαχη και παρεξηγημένη συνάντηση κορυφής της σύγχρονης εποχής και διαχωρίζει, με βάση και νέα σοβιετικά έγγραφα, τον μύθο από την πραγματικότητα». Jon Meacham (Βραβείο Πούλιτζερ)

«Η Γιάλτα βασίζεται σε ενδελεχή έρευνα και περιγράφει με εξαιρετικό τρόπο τις προσωπικότητες και τις πολιτικές που συνέθεσαν μία από τις πιο σημαντικές και πιο παρεξηγημένες πολιτικές συναντήσεις του εικοστού αιώνα». Anne Applebaum (Βραβείο Πούλιτζερ)

«Η διεξοδική και ισορροπημένη περιγραφή του μπορεί να αποτελέσει καταλυτικό παράγοντα διάλυσης των παρεξηγήσεων και των διαστρεβλώσεων γύρω από τη διάσκεψη». Antony Beevor

«Ένα εξαιρετικά διαφωτιστικό και σημαντικό βιβλίο, όχι μόνο σε σχέση με την ιστορία της Γιάλτας και του ρόλου που έπαιξαν εκεί ο Στάλιν, ο Ρούσβελτ και ο Τσόρτσιλ, αλλά και σε σχέση με τη γεωπολιτική του αύριο: καθώς διαβάζετε το βιβλίο, απλώς αντικαταστήστε το όνομα Στάλιν με κάποιο που έχει την ίδια κατάληξη, καθώς και την Πολωνία με την Ουκρανία». Zbigniew Brzezinski, πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ και συγγραφέας του America and the World

«Η Γιάλτα είναι ένα θαυμάσια εμπεριστατωμένο βιβλίο, με έξοχη τεκμηρίωση και ακριβοδίκαιη επιχειρηματολογία. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ιστορικό έργο, που καταρρίπτει πολλούς μύθους σχετικά με τη διάσκεψη». Robert Dallek, συγγραφέας του An Unfinished Life: John F. Kennedy, 1917-1963

Φωτογραφία εξωφύλλου: Τσόρτσιλ, Ρούσβελτ, και Στάλιν στη διάσκεψη της Γιάλτας (Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ, αρ. φωτ. 111-SC-260486)