Ένα αστόπαιδο στο σχολειό του Καραγκιόζη

Ξεκινώντας την έκδοση επιλεγμένων κειμένων του, δημοσιευμένων από το 1976 ως σήμερα, ο Γιάννης Κιουρτσάκης ανακαλεί συγχρόνως σε τούτο το βιβλίο μια πνευματική πορεία μισού αιώνα και απορεί: Πώς ένα αστόπαιδο, βγαίνοντας από το πανεπιστήμιο που στάθηκε για εκείνο η Ευρώπη, ένιωσε την ανάγκη να σπουδάσει στο ταπεινό σχολειό του Καραγκιόζη! Και πόσα νέα πράγματα έμαθε εκεί! Πώς μέσα στη ναυαγισμένη επίσημη Ελλάδα, που έφερε τη χούντα του 1967, ανέπνεε πάντα ένας ζωντανός λαϊκός πολιτισμός. Πώς η ομαδική συνδημιουργία του θεάτρου σκιών από τους παλιούς καραγκιοζοπαίχτες και το κοινό τους γεννούσε μιαν αυθόρμητη πολιτιστική δημοκρατία. Πώς όλα τα λαϊκά θέατρα έχουν τη ρίζα τους στη συμβολική γλώσσα του καρναβαλικού «κόσμου από την ανάποδη». Πώς μια μακραίωνη και πολυεθνική παράδοση μεταμορφώθηκε σε γνήσια νεοελληνική δημιουργία. Το πιο παράδοξο: πώς το πρωτεϊκό, αμφίσημο, πολυφωνικό πρόσωπο του Καραγκιόζη τον οδήγησε στην τέχνη του μυθιστορήματος. Πολλά ακόμα που θα ανακαλύψει εδώ ο αναγνώστης.

Οι δρόμοι της δημιουργίας: αυτό το νήμα συνδέει μια σειρά κειμένων μου που εγκαινιάζεται με το βιβλίο αυτό. Καραγκιόζης, προφορική παράδοση, λαϊκός πολιτισμός, προσωπική τέχνη, μυθιστόρημα, ευρωπαϊκή και νεοελληνική κουλτούρα, σημερινή κρίση πολιτισμού… Κοινό ζητούμενο, πάντα ουτοπικό αλλά κατεπείγον: το πέρασμα από την κοινωνία της απρόσωπης παραγωγής και κατανάλωσης σε μια κοινωνία δημιουργίας, ικανή να θεμελιώσει τον αυριανό οικουμενικό πολιτισμό. (Γ. Κ.)